Burdinurtuzko balazta-zapatak egiteko proba mekanikoen ekipamendua hautatzeak ICS 45.060.20 araua bete behar du. Arau honek zehazten du propietate mekanikoen probak bi zatitan banatzen direla:
1. Tentsio-proba
ISO 6892-1:2019 arauaren xedapenen arabera egingo da. Trakzio-laginen neurriek eta prozesatze-kalitateak ISO 185:2005 arauaren eskakizunak bete beharko dituzte.
2. Gogortasunaren proba metodoa
ISO 6506-1:2014 arauaren arabera gauzatuko da. Gogortasun-laginak bereizita galdatutako proba-barraren beheko erditik moztuko dira; proba-barrarik ez badago, balazta-zapata bat hartuko da, 6 mm-tik 10 mm-ra moztuko da bere albotik, eta gogortasuna 4 proba-puntutan neurtuko da, batez besteko balioa probaren emaitza izanik.
Gogortasun-proba metodoaren oinarria
ISO 6506-1:2014 "Material metalikoak - Brinell gogortasun-proba - 1. zatia: Proba-metodoa" arauak material metalikoen Brinell gogortasun-probarako printzipioa, sinboloak eta azalpenak, proba-ekipoak, laginak, proba-prozedurak, emaitzen ziurgabetasuna eta proba-txostena zehazten ditu.
2.1 Proba-ekipoen hautaketa: Brinell gogortasun-probagailua (lehenik gomendatua)
Abantailak: Indentazio-eremua handia da, eta horrek burdinurtuzko materialaren gogortasun orokorra islatu dezake (burdinurtuak egitura irregularra izan dezake), eta emaitzak adierazgarriagoak dira.
Burdinurtuzko gogortasun ertain eta baxuko (HB 80 – 450) egokia da, eta burdinurtuzko balazta-zapatak gogortasun-tarte osoa hartzen du.
Funtzionamendua nahiko sinplea da, eta laginaren gainazaleko akaberaren eskakizuna nahiko baxua da (orokorrean Ra 1.6 – 6.3μm nahikoa da).
2.2 Brinell gogortasun-probaren printzipioa
Printzipioa honela laburbil daiteke: 10 mm-ko diametroa duen aleazio gogorreko bola bat (edo altzairu hoztuzko bola bat) laginaren gainazalean sartzen da proba-indar jakin baten pean (adibidez, 3000 kgf). Indentazio-diametroa neurtu ondoren, gogortasun-balioa (HBW) kalkulatzen da materialak deformazio plastikoari aurre egiteko duen gaitasuna ezaugarritzeko. Bere abantaila nagusia emaitzen adierazgarritasun handian datza, materialaren gogortasun makroskopikoaren ezaugarriak islatu ditzakeena. Material metalikoen errendimendu-probetan asko erabiltzen den metodo klasikoa da.
2.3 Brinell gogortasunaren balioaren sinboloak eta azalpenak
Brinell gogortasun balioaren (HBW) oinarrizko definizioa hau da: proba-indarraren (F) eta indentazio-azalera (A) arteko erlazioa, MPa unitatean (baina normalean unitatea ez da markatzen, eta balio numerikoa bakarrik erabiltzen da). Kalkulu-formula hau da: HBW=πD(D−D2−d2)2×0.102×F
Non:
F proba-indarra da (unitatea: N);
D indentadorearen diametroa da (unitatea: mm);
d koska baten batez besteko diametroa da (unitatea: mm);
"0,102" koefizientea kgf-tik N-ra proba-indarraren unitatea bihurtzeko erabiltzen den bihurketa-faktore bat da (zuzenean N-tan kalkulatzen bada, formula sinplifikatu daiteke).
Formulatik ikus daitekeenez, proba-indar eta indentadore-diametro beraren pean, zenbat eta txikiagoa izan indentazio-diametroa, orduan eta handiagoa izango da materialak deformazio plastikoari aurre egiteko duen gaitasuna, eta orduan eta handiagoa izango da Brinell gogortasun-balioa; alderantziz, orduan eta txikiagoa izango da gogortasun-balioa.
Burdinurtuzko balazta-zapatak (burdinurtu grisa) dituzten materialen ezaugarrien arabera, Brinell gogortasun-probaren parametroak hauek izan ohi dira:
Proba-indarra (F): Oro har, 3000 kgf (29,42 kN) erabiltzen da, eta dagokion gogortasun-sinboloa “HBW 10/3000″ da.
Oharra: Lagina mehea bada edo materiala biguna bada, proba-indarra doitu daiteke (adibidez, 1500 kgf edo 500 kgf) ISO 6506-1:2014 arauaren arabera, baina hori proba-txostenean adierazi beharko da.
Argitaratze data: 2025eko abuztuak 26
